Νέες μπίζνες με το περιβάλλον
Πώς μια έκδοση της ALPHA BANK αποκαλύπτει τις μύχιες σκέψεις του μεγάλου κεφαλαίου για νέα κερδοσκοπική εφόρμησή του στο περιβάλλον στο όνομα της ...προστασίας του!
«Αν θέλετε να προστατέψετε το περιβάλλον, αντί να το θεωρείτε ως δημόσιο αγαθό, παραδώστε τα δικαιώματα ιδιοκτησίας του στην αγορά, δηλαδή στο μεγάλο κεφάλαιο για ακόμη πιο άγρια εκμετάλλευση»!
Οσο κι αν φαντάζει οξύμωρο, σ' αυτό το «ιδανικό» συμπυκνώνεται η φιλοσοφία της λεγόμενης «πράσινης πολιτικής» ή «πράσινης οικονομίας», την οποία επιχειρούν να εφαρμόσουν και στη χώρα μας τόσο η ΝΔ, όσο και το ΠΑΣΟΚ.
Μια φιλοσοφία που ήδη αποτελεί την κορωνίδα της πολιτικής της ΕΕ, ενώ την ίδια στιγμή περιφέρονται ανά τον κόσμο για να την πλασάρουν και πρώην αξιωματούχοι των ΗΠΑ, όπως ο πρώην Πρόεδρος Μπιλ Κλίντον και ο πρώην αντιπρόεδρος Αλ Γκορ, στον οποίο μάλιστα απονεμήθηκε και ...βραβείο Νόμπελ!
Αποκαλυπτικότατο δείγμα για το πώς επιχειρείται η διείσδυση της θεωρίας αυτής και στη χώρα μας και τι ακριβώς επιδιώκει το μεγάλο κεφάλαιο με την εμπέδωση και εφαρμογή της, αποτελεί άρθρο που αποκαλύπτει σήμερα ο «Ρ» και που περιλαμβάνεται στο πιο πρόσφατο τεύχος της τριμηνιαίας έκδοσης του «Οικονομικού Δελτίου» της ALPHA BANK (Οκτώβριος 2007, τεύχος 103), με τον τίτλο: «Προστασία του Περιβάλλοντος: Για να συνεχιστεί η ανάπτυξη μακροπρόθεσμα».
Πρόκειται για ένα άρθρο που αποκαλύπτει πόσο επικίνδυνοι, όχι μόνο για το περιβάλλον, αλλά και για την κοινωνία και το μέλλον του πλανήτη μας, είναι οι σχεδιασμοί του μεγάλου κεφαλαίου. «Χονδρικά», δύο είναι οι κύριοι στόχοι του άρθρου:
Επιχειρείται να απενοχοποιηθεί το μεγάλο κεφάλαιο, για την καταλήστευση φυσικών πόρων, για την ανεξέλεγκτη δραστηριότητά του και την απόρριψη κάθε είδους αποβλήτων των δραστηριοτήτων αυτών. Να απενοχοποιηθεί, δηλαδή, από τις πληγές που έχει ανοίξει στο περιβάλλον - και που ομολογείται πλέον και από τους ίδιους - ο καπιταλιστικός τρόπος ανάπτυξης και παραγωγής με αποκλειστικό στόχο το κέρδος.
Επιχειρείται, όμως παράλληλα - και κυρίως - να επιταχυνθούν οι διαδικασίες, ώστε να δημιουργηθούν νέα πεδία κερδοσκοπίας στο μεγάλο κεφάλαιο με αντικείμενο το ίδιο περιβάλλον.
Θα αναρωτηθεί, ίσως, κανείς τι σχέση έχει μια μεγάλη ελληνική τράπεζα με το περιβάλλον. Η απάντηση είναι απλή: Ολοι αυτοί οι σχεδιασμοί, είτε αφορούν το κεφάλαιο στους τομείς των κατασκευών, της βιομηχανίας, της ενέργειας και του τουρισμού, έχουν άμεση σχέση με το τραπεζικό κεφάλαιο, αφού η σύμφυσή τους είναι τέτοια που είναι αδύνατον να υπάρχει τράπεζα που να μην συμμετέχει σε όμιλο εταιρειών και επιχειρήσεων. Επομένως, πριν απ' όλους και το τραπεζικό κεφάλαιο προσπαθεί να επωφεληθεί από την εφαρμογή της «πράσινης οικονομίας», αφού είτε αυτό θα χρηματοδοτήσει τις όποιες δράσεις είτε ενδιαφέρεται η όποια επένδυση γίνει να είναι άκρως αποδοτική...
Το περιβάλλον στην ...αγορά!
«Το περιβάλλον - αναφέρει το σχετικό άρθρο - θεωρείται ως το κατ' εξοχήν δημόσιο αγαθό και τα φαινόμενα υποβαθμίσεως ή καταστροφής του εξηγούνται από την οικονομική θεωρία περί δημόσιων αγαθών και εξωτερικών οικονομιών. Οι δυσμενείς εξελίξεις στον τομέα εξηγούνται κατά ένα μέρος από τη συχνή υποτιμολόγηση του υψηλού κόστους των αρνητικών εξωτερικών οικονομιών (με τη μορφή επιβαρύνσεως της ποιότητας ή της καταστροφής του περιβάλλοντος) που συνεπάγεται η παραγωγική και καταναλωτική διαδικασία σε επίπεδο επιχειρήσεων, νοικοκυριών και κρατών.
Η οικονομία της αγοράς αδυνατεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά χωρίς θεσμούς και σαφώς προσδιορισμένα δικαιώματα ιδιοκτησίας. Η αρμοδιότητα σαφούς προσδιορισμού των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας στην καθαρή ατμόσφαιρα, τα ύδατα και τα εδάφη ανήκει στο κράτος της κάθε χώρας και κατ' επέκταση στην παγκόσμια κοινότητα».
Τι θέλει, λοιπόν, να πει ο «ποιητής» του συγκεκριμένου άρθρου; Ορίστε το συμπέρασμά του: «Επομένως η αποτυχία που σημειώνεται διεθνώς στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος, αποτελεί σημαντική αποτυχία του κράτους σε κάθε χώρα και στο πλαίσιο του διεθνούς διακρατικού συντονισμού, η οποία, εκτός των μεγάλων κινδύνων που συνεπάγεται για την ανθρωπότητα και για επιμέρους χώρες, θέτει και σημαντικά εμπόδια στην ομαλή λειτουργία της αγοράς.
Η αγορά λειτουργεί πολύ καλύτερα στις χώρες όπου τα δικαιώματα ιδιοκτησίας στο περιβάλλον, είναι σαφώς προσδιορισμένα και οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά είναι υποχρεωμένα να καταβάλλουν το κόστος των φυσικών πόρων που χρησιμοποιούν, γνωρίζοντας ότι και οι ανταγωνιστές τους πράττουν το ίδιο. Αντίθετα, η αγορά βρίσκεται στο έλεος της γραφειοκρατίας και των ανεξέλεγκτων διοικητικών, ακόμη και δικαστικών, αποφάσεων, όταν κανείς δε γνωρίζει σε ποιον ανήκει τι ή όταν η εφαρμογή των νόμων που προσδιορίζουν τα δικαιώματα ιδιοκτησίας στο περιβάλλον πραγματοποιείται με ελαστικό τρόπο και κατά περίπτωση»!
Ουσιαστικά, όλα αυτά δε σημαίνουν τίποτε λιγότερο από:
Η καταστροφή του περιβάλλοντος που σημειώνεται οφείλεται - όχι στην εμπορευματοποίησή του, που επιβάλλει ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής, αλλά στο ότι ...το περιβάλλον θεωρείται κατεξοχήν δημόσιο αγαθό! Αυτό εμποδίζει, εκτός των άλλων, και τη δραστηριότητα της αγοράς, που (εννοείται) πρέπει να λειτουργεί ανεξέλεγκτα.
Για το λόγο αυτό πρέπει να ληφθούν μέτρα, ώστε να περάσει το περιβάλλον στην ιδιοκτησία του κεφαλαίου, ώστε να δρα ακόμη πιο ανεξέλεγκτο, καταστρέφοντας (αυτό δεν το λέει, φυσικά ο αρθρογράφος) τη φύση. Πρόκειται για πλήρη διαστροφή της πραγματικότητας.
Σύμφωνα με τα πορίσματα του Διεθνούς Συνεδρίου της Παγκόσμιας Ενωσης για το Περιβάλλον (Νοέμβρης 2004) περισσότερα από 7.000 είδη πανίδας στον κόσμο είναι στα όρια της εξαφάνισης και περίπου 8.000 είδη χλωρίδας, ενώ ήδη 784 είδη της χλωροπανίδας, έχουν οριστικά εκλείψει. Ποιος άλλος ευθύνεται γι' αυτό, αν όχι η ανεξέλεγκτη δράση του μεγάλου κεφαλαίου που εκδηλώνεται με την επέκταση των παραγωγικών (άρα και των οικιστικών) δραστηριοτήτων σε παρθένες εκτάσεις;
Αλλο παράδειγμα: Κάθε χρόνο καταστρέφονται περίπου 200 εκατ. στρέμματα (μιάμιση φορά όσο η έκταση της Ελλάδας) τροπικών δασών, εξαιτίας των πυρκαγιών, της ανεξέλεγκτης υλοτόμησης, των ιδιωτικοποιήσεων, της περικοπής δαπανών για τη δασοπυρόσβεση. Ας φανταστεί κανείς τι έχει να γίνει αν υλοποιηθούν οι βλέψεις του μεγάλου κεφαλαίου για ακόμη μεγαλύτερη εμπορευματοποίηση του περιβάλλοντος, των φυσικών οικοσυστημάτων...
Το κόστος των φυσικών πόρων πρέπει να το καταβάλλουν ισοβαρώς και οι επιχειρήσεις που τους καταληστεύουν, κερδοσκοπώντας από αυτό και οι εργαζόμενοι που υποχρεωτικά καταναλώνουν τα προϊόντα τους. Και αυτό, μάλιστα, χωρίς καμιά διάκριση.
Τους ίδιους «πράσινους φόρους» θα πληρώνει και η λαϊκή οικογένεια που καταναλώνει ρεύμα για να μαγειρέψει, το ίδιο και ο ιδιοκτήτης μιας ενεργοβόρας επιχείρησης! Πρόκειται για την άκρατη εφαρμογή του θέσφατου της ΕΕ «ο ρυπαίνων πληρώνει», το οποίο, αν σκεφτεί κανείς ότι οι επιχειρήσεις έχουν - και μόνον αυτές - το δικαίωμα να μετακυλίουν στον καταναλωτή και το οποιοδήποτε κόστος της ρύπανσης, τελικά σημαίνει ότι «ο ρυπαινόμενος πληρώνει»!
Δεν προκαλεί εντύπωση ότι από τις 20 επιχειρήσεις που πιάστηκαν να μολύνουν τον Ασωπό, μόνο οι δύο διαμαρτυρήθηκαν για τα πρόστιμα. Οι υπόλοιπες ξέρουν καλά ότι είναι απλώς «χάδια». Οι επιχειρήσεις εξακολουθούν την ανεξέλεγκτη δράση τους, ο Ασωπός παραμένει μολυσμένος και οι κάτοικοι εξακολουθούν να πίνουν καρκινογόνο νερό...
Συμπέρασμα: Καπιταλιστική ανάπτυξη και προστασία του περιβάλλοντος δεν μπορεί να υπάρξει. Γιατί απλούστατα αυτή η ανάπτυξη δεν μπορεί να είναι αειφόρος. Προϋποθέτει την καταλήστευση και καταστροφή του περιβάλλοντος, αφού το θεωρεί ως πρώτη ύλη για τη μεγιστοποίηση του κέρδους.
«Αειφόρος» μόνο η ανταγωνιστικότητα
Πίσω από την περιβόητη αρχή της «αειφόρου ανάπτυξης», την οποία τόσο προβάλλει η ΕΕ, κρύβεται η μαγική λέξη «ανταγωνιστικότητα», δηλαδή το ξεζούμισμα και των εργαζομένων και του περιβάλλοντος.
Να τι λέει το προαναφερόμενο άρθρο: «Η ΕΕ επιδιώκει την εφαρμογή της αρχής της αειφόρου αναπτύξεως στο πλαίσιο της ελεύθερης λειτουργίας των μηχανισμών της αγοράς. Επιδιώκει την εγκαθίδρυση μιας δυναμικής οικονομίας και μάλιστα πιο ανταγωνιστικής οικονομίας στον κόσμο, η οποία να λειτουργεί σε συνθήκες πλήρους απασχολήσεως, συνδυάζοντας τις επιδιώξεις της Στρατηγικής της Λισαβόνας με την προστασία του περιβάλλοντος και των καταναλωτών, της υγείας των πολιτών και της εξασφαλίσεως της κοινωνικής συνοχής».
Υπεράνω όλων, λοιπόν, η ανταγωνιστικότητα και τα κέρδη. Μόνο η Δημόσια Υγεία των πολιτών και η κοινωνική συνοχή δεν εξασφαλίζονται.
Να μερικά παραδείγματα:
Παράδειγμα 1ο: Αντί να εφαρμοστούν μέτρα και πολιτικές ευθείας μείωσης των αερίων «θερμοκηπίου» εξαιτίας των οποίων ο πλανήτης κινδυνεύει από τις κλιματικές αλλαγές (αντιρρυπαντική τεχνολογία, χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, προστασία και αύξηση του δασικού πλούτου κ.ά.), με πρωταγωνιστή τη δήθεν «φιλοπεριβαλλοντική» ΕΕ, επιλέχτηκαν οι «ευέλικτοι μηχανισμοί», δηλαδή το άθλιο και αναποτελεσματικό μέτρο της «εμπορίας ρύπων».
Κι αυτό με ρητά διακηρυγμένους στόχους: Πώς θα ξοδευτούν λιγότερα χρήματα από τις επιχειρήσεις. Πώς θα επωφεληθεί το μεγάλο κεφάλαιο για να κερδοσκοπήσει από το χρηματιστήριο της ρύπανσης που δημιουργήθηκε. Πώς θα αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα και πώς θα διευκολυνθούν οι επενδύσεις των μονοπωλίων (της ΕΕ κ.λπ.). Το μέτρο, όπως ομολογείται από όλους, έχει αποτύχει. Ωστόσο, και πάλι ως «λύση» για τις κλιματικές αλλαγές συζητείται (στη Διάσκεψη που θα γίνει στο Μπαλί) η επέκτασή του και σε άλλες χώρες, όπως ο Καναδάς, η Αυστραλία κ.λπ.
Παράδειγμα 2ο: Υπακούοντας στη βούληση των μονοπωλίων του κλάδου ειδών διατροφής και φαρμάκου, πρώτα οι ΗΠΑ άνοιξαν το δρόμο για τη διακίνηση των Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών (μεταλλαγμένα), αν και πολλοί επιστήμονες προειδοποιούν για τους κινδύνους μη αναστρέψιμης βλάβης στα τοπικά οικοσυστήματα, έντασης του φαινομένου διάβρωσης, ενίσχυσης ανθεκτικότητας μικροβίων, σοβαρών επιπτώσεων στην υγεία του ανθρώπου. Επιπτώσεις που έχουν σχέση με το ότι η τεχνολογία για τη μετάλλαξη χρησιμοποιείται με γνώμονα αποκλειστικά το κέρδος και όχι τις λαϊκές ανάγκες. Και άρα δε λαμβάνει υπόψη τις επιπτώσεις στη δημόσια Υγεία (καρκινογενέσεις, διάφορες λοιμώξεις κ.ά.).
Στην αρχή, η ΕΕ απέρριπτε την είσοδό τους στην παραγωγή, μόλις, όμως, αντιλήφθηκε ότι αποτελούν νέο πεδίο κερδοφορίας και ανέπτυξε και αυτήν την τεχνολογία, ανέκρουσε πρύμναν και πλέον σιγά - σιγά επιτρέπει την παραγωγή, καλλιέργεια και διακίνησή τους. Ας όψεται η ανταγωνιστικότητα...
Παράδειγμα 3ο: Ο πόλεμος μεταξύ των μονοπωλίων των ΗΠΑ και της ΕΕ για τον έλεγχο της παραγωγής και εκμετάλλευσης των βιοκαυσίμων (σ.σ. παραγωγή αιθανόλης ως υποκατάστατου της βενζίνης) με πρώτη ύλη το καλαμπόκι, το στάρι, τη σόγια και άλλους φυτικούς καρπούς, έχει ως συνέπεια την αύξηση των τιμών τους.
Παράδειγμα 4ο: Με βάση κοινοτικές οδηγίες, η διαχείριση του νερού ιδιωτικοποιείται και περνά όλο και πιο πολύ στον έλεγχο των μονοπωλίων, με αποτέλεσμα αυτό το πολύτιμο φυσικό αγαθό να ισοδυναμεί πλέον με «χρυσάφι», τόσο για το λαό, όσο και για τη μικρομεσαία αγροτιά, πέρα από τους κινδύνους που υπάρχουν για τη Δημόσια Υγεία από τη διαχείριση του νερού με κριτήριο το κέρδος.
Παράδειγμα 5ο: Με αφορμή τη διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, προωθούνται ιδιωτικοποιήσεις, αυξάνεται ο ανταγωνισμός, εμποδίζεται η αξιοποίηση εγχώριων πρώτων υλών (π.χ. ο λιγνίτης για τη χώρα μας, αν και υπάρχει τεχνολογία που εξασφαλίζει λιγότερη ρύπανση), με αποτέλεσμα και το ηλεκτρικό ρεύμα να αποτελεί είδος πολυτελείας.
Παράδειγμα 6ο: Οι ανταγωνισμοί των μονοπωλίων προκαλούν συνεχώς πολέμους για τον έλεγχο φυσικών πόρων ή άλλων στρατηγικών πλουτοπαραγωγικών πηγών, με αποτέλεσμα και την καταστροφή του περιβάλλοντος. Οπως για παράδειγμα ο πόλεμος στη Γουγκοσλαβία που προκάλεσαν οι εσχάτως «οικολόγοι» Κλίντον και Γκορ, σε συνεργασία και με την ΕΕ, και είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή της φύσης και των μνημείων, αλλά και να ποτιστούν τα Βαλκάνια με τόνους απεμπλουτισμένου ουρανίου.
